Geen betonwoestijn maar groene weelde: klimaatbestendige bedrijventerreinen

Geplaatst op donderdag 17 november, 2022

Het is er te heet of te nat, en het uitzicht is vaak ook niet om over naar huis te schrijven. Veel Industrieterreinen en kantoorparken zijn grijs en onaantrekkelijk. Eigenlijk verbluffend, omdat de terreinen intensief worden gebruikt en er zelfs een derde van de arbeidsbevolking dag in dag uit vertoeft.¹ Deze ‘betonwoestijnen’ zijn vaak verouderd en hoognodig toe aan klimaatadaptatie. Gelukkig komt hier nu verandering in, met financiële steun vanuit de overheid.

Van efficiënt naar toekomstgericht

We ondervinden steeds vaker negatieve consequenties van klimaatverandering, zoals hittestress, wateroverlast en biodiversiteitsverlies. Ook is er economische schade, die alleen maar groter zal worden, als we geen actie ondernemen. Daarom worden er in steden al stappen gezet op het gebied van klimaatadaptatie. Maar wat blijkt: juist met het vergroenen van bedrijventerreinen valt er veel winst te halen. Deze industrieterreinen zijn puur ingericht met het oog op efficiëntie en bereikbaarheid, zonder rekening te houden met de leefbaarheid voor medewerkers en dier. Het zijn vaak versteende gebieden met maar weinig groen, veel asfalt, betonblokken en platte daken. Uit onderzoek blijkt niet voor niets dat bedrijventerreinen de heetste plekken in Nederland zijn.²

Ook hebben deze terreinen vaak te kampen met wateroverlast, staat de biodiversiteit er erbarmelijk voor en is het niet prettig werken voor de mensen die hier een groot deel hun tijd doorbrengen. En omdat deze terreinen ruim 2% van het Nederlands oppervlak beslaan, meer dan een zesde van het bebouwde gebied², heeft elke positieve verandering hier extra veel impact.

Visualisatie van een Klimaatbestendig bedrijventerrein door Wilfried Jansen of Lorkeers

Fotocredits: Wilfried Jansen of Lorkeers - Bron: IVN Natuur Educatie

Bedrijventerreinen, de hotspots van Nederland

De hoofdoorzaak van bovengenoemde problemen is de verstening van het gebied. Op deze plaatsen is het op warme dagen veel heter dan op plekken met veel groen. Zo ontstaat er een hitte-eiland effect dat hittestress kan veroorzaken bij zowel de mensen als de dieren in de omgeving. Als er binnen nu en dertig jaar niets verandert, zal de gemiddelde gevoelstemperatuur op een zomerse dag op een bedrijventerrein op kunnen lopen tot 40,8 graden Celsius.¹ Door de hitte moeten airco’s harder draaien en gebruiken ze hierdoor weer meer energie.

De nationale hittestresskaart, door Witteveen+Bos samen met de WUR en stichting Climate Adaptation Services, biedt snel inzicht in de ‘hotspots’.

Door de verstening kan er ook wateroverlast optreden, omdat tijdens piekbuien de riolen overstromen. Het regenwater kan niet weg omdat de bodem voornamelijk bestaat uit beton, steen en asfalt. En omdat bedrijventerreinen nog steeds groeien wordt het leefgebied van planten en dieren steeds kleiner. Ook blokkeren de terreinen de bewegingsroutes van veel dieren, wat de biodiversiteit in de regio ook niet ten goede doet. En dat is zorgwekkend, want we hebben nog maar 15% van onze oorspronkelijke biodiversiteit in Nederland. Zonder biodiversiteit en gezonde ecosystemen zal er in de toekomst grote voedsel en drinkwaterschaarste ontstaan. Het wordt dus tijd dat er aanpassingen komen met het oog op de toekomst en er actief wordt verduurzaamd en vergroend.

Groendak op dak van de IKEA in Ludwigsburg, Duitsland

Verminder hittestress door de toepassing van een groendak, zoals hier op het gebouw van IKEA in Ludwigsburg, Duitsland

Klimaatslim bedrijventerrein

Wat dat betreft hebben we goed nieuws: bedrijventerreinen lenen zich prima voor biodiversiteitsmaatregelen. Ze bevinden zich, tussen stad en platteland. Hierdoor kunnen ze de habitat vormen voor zowel stedelijke als landelijke flora en fauna, en er zelfs voor zorgen dat deze zich vermeerderen. Ook vormen ze een goede corridor van het ene leefgebied naar het andere. Het is vergelijkbaar met een ecoduct over de snelweg, maar dan voor vogels en insecten in plaats van grotere dieren. Ten slotte bevindt zich er vaak een combinatie van braakliggende stukken land dat goed is voor pioniersoorten en blijvende groenstructuren voor permanente plantsoorten.³

Dat is uitstekend, want vergroenen heeft naast het verbeteren van de biodiversiteit nog zoveel meer voordelen, vooral voor de mensen die er werken³:

Een groene werkomgeving werkt stressverlagend en een blik op groen verhoogt zelfs de concentratie.
Planten zorgen voor luchtzuivering waardoor je minder fijnstof inademt er meer zuurstof in de lucht komt en er juist CO2 wordt opgevangen.
Groen heeft een koelend effect. Op warme zomerdagen kan het verschil in temperatuur tussen stad en platteland wel 7⁰C zijn.
Vergroening zorgt ervoor dat het water weg kan en/of tijdelijk wordt opgevangen (waterbuffer).
Het wordt hierdoor ook aantrekkelijker voor bedrijven, eventueel met een Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen-strategie, om zich op het bedrijventerrein te vestigen.
Daarnaast is zal de waarde van het vastgoed ook stijgen door de vergroening en kunnen bedrijven fiscaal voordeel krijgen wanneer zij hun gebouw vergroenen.

Tot slot is een prachtig groen bedrijventerrein een echt visitekaartje voor de bezoekers. Een mooi voorbeeld van een klimaatbestendig bedrijventerrein is het op de Cradle to Cradle filosofie gestoelde Park 20|20 in Hoofddorp. Hier is veel groen, zowel op als rondom de gebouwen toegepast. Bekijk hoe dit bedrijventerrein eruit ziet in de zomer:

Van grijs naar groen

Maar hoe doe je dat, vergroenen? Ook daar hebben bedrijventerreinen een voordeel. Waar men in de stad vaak te kampen heeft met ruimtegebrek (en men dus moeilijke keuzes moet maken), hebben industrieterreinen vaak wel de ruimte om allerlei verschillende groene oplossingen aan te brengen. Bij vergroening denk je allereerst aan het toevoegen van planten, bomen en struiken. Hoe meer groen je aanlegt hoe koeler de omgevingstemperatuur wordt. Vaak heeft het ook een geluiddempend effect. Voor de natuurlijke waterberging zijn sloten, vijvers, wadi’s en waterdoorlatende parkeerplaatsen goede opties. Ook bloemenweides zorgen voor afwatering en zijn een belangrijke voedselbron voor insecten. Daarnaast is het een erg aantrekkelijke omgeving om bijvoorbeeld tijdens de lunchpauze langs te wandelen.

De gebouwen zelf kunnen ook vergroend worden, met behulp van groene gevels en groene daken. Dit levert ook nog extra voordeel op. Vanaf 2025 moeten op alle nieuwe bedrijfspanden met een oppervlak van meer dan 250 vierkante meter zonnepanelen komen te liggen. Plaats je de zonnepanelen in combinatie met een groendak (zoals met onze Solar Sedumdak of Solar Biodiversdak systemen), dan levert dit gemiddeld tenminste 6% extra energie op.⁴ Daarnaast werken groene daken als regenbuffer (ook in de vorm van Retentie- en Detentiedaken) tegen wateroverlast, zijn ze een thuis voor vogels en insecten en zorgen ze voor verkoeling binnen in het gebouw.

Ook groene gevels hebben een warmte-reducerend effect. Dit houdt voor het binnenklimaat in dat de airco 33% minder hard hoeft te werken. Dit leidt weer tot energiebesparing. Daarnaast verliest een bedrijfspand 30% minder warmte als een groene gevel is aangebracht.⁵ En de natuurlijke luchtzuiverende werking van planten, zorgt ervoor dat de luchtkwaliteit flink wordt verbeterd. Tot slot dragen groene gevels ook bij aan de biodiversiteit en geluiddemping in de omgeving. Plaats je ook een gevel binnen in het gebouw, dan heeft dat ook weer flink wat voordelen voor de medewerkers.

Zowel het plaatsten van groene daken als groene gevels levert een bijdrage aan BREEAM- en LEED-certificaten. Ook helpt het bedrijven om dichter bij hun Sustainable Development Goals te komen.

Een prachtige groene gevel op het hoofdkantoor van Poly

Een groene gevel zorgt niet alleen voor een aangename werkomgeving en een beter milieu, maar ziet er ook prachtig uit

Steun vanuit de overheid

Om een bedrijventerrein te vergroenen moet dus het een en ander wel gebeuren. Gelukkig is er op het moment in Nederland steun vanuit de overheid om dit waar te kunnen maken. Hierbij zetten we een aantal regelingen en subsidies op een rijtje:

Subsidie Gelderland: voor toekomstbestendige bedrijventerreinen (tot 31 december 2022)
Werklandschappen van de Toekomst: 26 miljoen voor het vergroenen van industrieterreinen
De MIA\Vamil of EIA regeling: fiscaal voordeel voor investeringen in vergroening van je bedrijfspand
DUMAVA: subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed

Meer informatie over vergroening bedrijventerreinen

Wilt u meer informatie over het vergroenen van uw kantoorpand? Neem dan contact op met onze experts. Zij helpen u graag verder!

Contact

Wilt u weten welke stappen u kunt ondernemen om uw bedrijventerrein te vergroenen? Kijk voor meer informatie op de website van klimaatadaptief Nederland.